بررسی اقتصادی فرآوری خرما و تعیین مزیت نسبی خرمای فرآوری شده ایران

در راستای دستیابی به توسعه پایدار لزوم کاهش وابستگی به صادرات نفتی و چرخش به طرف اقتصاد چند محصولی در صادرات کشور ضرورتی غیر قابل انکار است. به جهت ضعف در بخش صنایع تبدیلی خرما و اهمیت آن در بخش تولیدات کشاورزی، تحقیق حاضر با هدف بررسی اقتصادی فرآوری خرما و تعیین مزیت نسبی آن در دوره 2010 تا 2020 صورت پذیرفته است. در بخش نخست به منظور تحلیل اقتصادی چهار فرآورده خرما (خرمای بسته بندی شده، قند مایع، روغن هسته خرما و کیک هسته خرما) با استفاده از شاخص های نسبت منفعت به هزینه، ارزش حال فایده خالص و نرخ بازدهی داخلی در سناریوهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت و در بخش دوم با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی شاخص های هزینه منابع داخلی، نسبت هزینه به منفعت اجتماعی و سودآوری خالص اجتماعی، مزیت نسبی این چهار فرآورده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی اقتصادی نشان داد که ادامه سیاست کنترل نرخ ارز و اجرای سیاست هدفمند کردن یارانه ها باعث عدم توجیه اقتصادی برای تولید خرمای بسته بندی شده و قند مایع از خرما خواهد شد. نتایج بررسی مزیت نسبی نیز نشان داد که با توجه به نرخ ارز پیش بینی شده، در زمینه بسته بندی خرما و تولید روغن هسته خرما کشور تا سال 2020 مزیت نسبی خواهد داشت. همچنین نتایج نشان داد که کشور در تولید کیک هسته خرما تا سال 2019 مزیت نسبی دارد و از سال 2020 فاقد این مزیت خواهد بود. نتایج تمامی شاخص ها نشان داد که ایران در تولید قند مایع فاقد مزیت نسبی است.